چه موجر و چه مستاجر دارای حقوق و وظایفی اند که بعد از تنظیم قرارداد اجاره برای آنها به وجود می آید . از طرفی با توجه به تغییر قوانین مربوط به این عقد در سال 1376 ضروری است تا به آثار این قرارداد برای طرفین عقد اشاره ای داشته باشیم . اجاره نامه هم می تواند به صورت رسمی در محضر و هم توسط افراد عادی تنظیم شود
1- تعریف عقد اجاره :
عقدی است که برابر آن مستاجر مالک منافع مالی می شود که به اجاره او در می آید . ( عین مستاجره )
2- مدت :
در اجاره مسکن مدت اجاره که عبارت است از یک ماه ، یکسال و ... باید مشخص و در قرارداد گنجانده شود و الا عقد باطل است .
موجر :
کسی است که مالک بوده و یا از طرف مالک اجازه دارد تا ساختمان را اجاره دهد . ( اجاره دهنده )
مستاجر :
کسی است که ساختمان را از موجر اجاره می کند . (اجاره کننده )
توجه :
مشخصات اجاره دهنده و اجاره کننده باید دقیقاً در قرارداد آورده شود و اگر هر کدام از آنها به رضایت و نمایندگی از طرف دیگری مبادرت به تنظیم عقد می کنند باید دلیل قابل اطمینان و موثقی (مانند وکالت نامه رسمی ) ارائه دهند .
عین مستاجره:
مورد اجاره باید با مشخصات کامل در قرارداد آورده شود برای مثال تمامی شش دانگ یک واحد آپارتمان واقع در خ ... به مساحت ... جزو پلاک ثبتی ... با حق استفاده از آب ، گاز ، تلفن و ... پارکینگ .
نوع استفاده از عین مستاجره : باید در قرارداد قید شود که از عین مستاجره چه استفاده ای می شود برای مثال جهت سکونت ، دفتر اداری ، دفتر وکالت ، آرایشگاه زنانه و ... و اگر برای سکونت خانواده است تعداد نفرات آورده شود.
اجاره بها :
معمولاً اجاره بها ماهانه تعیین می شود و مبلغی نیز به عنوان پول پیش یا رهن و ... پرداخت می شود که ضروری است نحوه پرداخت و شماره چکها یا سفته های رد و بدل شده و ... دقیقاً در قرارداد بیاید . برای مثال اجاره بها در مدت یک سال شمسی از تاریخ ... لغایت ... از قراری ماهی ... ریال است که هر ماه و طی رسید کتبی از سوی مستاجر پرداخت می شود.
ضمانت اجرای عدم پرداخت اجاره : در صورت عدم پرداخت اجاره بها موجر می تواند شروطی را به نفع خود در قرارداد بگنجاند برای مثال در قرارداد ذکر شود :
در صورت تاخیر بیش از ده روز در پرداخت اجاره بها موجر می تواند اجاره نامه را فسخ و طبق قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1376 مورد اجاره را تخلیه کند.
پیش پرداخت :
اگر مستاجر مبلغی به عنوان ودیعه ، رهن ، پیش پرداخت و ... به موجر پرداخت باید در قرارداد ذکر شود برای مثال :
مستاجر مبلغ ... ریال نقداً یا طی چک شماره ... به عنوان قرض الحسنه و ... به موجر پرداخت نموده است . زمان باز پرداخت این وجه ، پایان مدت اجاره یا زمان فسخ می باشد و وجه هنگامی مسترد می شود که مستاجر هزینه های مربوط به مدت استفاده اش از قبیل شارژ ساختمان ، هزینه آب ، برق ، تلفن ، گاز و ... را پرداخته باشد و مورد اجاره را تحویل مستاجر کند .
شروط :
هر یک از طرفین حق دارند بر مبنای منافع و امکانات و اراده خود شرایطی را در قرارداد بگنجاند که مورد قبول طرف مقابل قرار گرفت دارای اثر حقوقی خواهد بود برای مثال :
1- مالیات مستغلات و عوارض شهرداری و تعمیرات اساسی بر عهده موجر و هزینه های استفاده از حفاظت و نظافت ساختمان با مستاجر است .
2- مستاجر حق انتقال مورد اجاره را به دیگری دارد یا ندارد .
3- مستاجر متعهد است که عین مستاجره را سالم و بدون عیب و نقص ( از قبیل عدم شکسته شدن درب ، پنجره ، کلید و ... ) تحویل موجر دهد .
4- اگر مستاجر قبل از پایان مدت اجاره تمایل به تخلیه عین مستاجره دارد مکلف است مراتب را یک ماه قبل ، از طریق اظهارنامه به اطلاع موجر برساند و یک ماه اجاره بهای اضافی و بلاعوض را به موجر بپردازد.
توجه :
بهتر است در قرارداد اجاره قید شود که مورد اجاره به تصرف مستاجر داده شده است یا خیر .
امضاء :
قرارداد باید به امضای موجر و مستاجر و دو نفر گواه برسد یک نفر گواه موجر و یک نفر گواه مستاجر ، زیرا اگر طرفین بخواهند قرارداد اجاره آنها تحت شمول مقررات ماده 2 قانون روابط موجر و مستاجر مصوب 1376 قرار بگیرد امضاء دو نفر گواه زیر قرارداد ضروری است .
حقوق شهروندی معاونت آموزش قوه قضائیه
